เมษายนขึ้นชื่อว่าเป็นเดือนที่ร้อน ที่สุดสำหรับบ้านเรา ฤดูร้อนอันแสนอบอ้าวทรมานนี้ช่างไม่เป็นใจให้ออก จากห้องแอร์ไปดูนก แต่ช่วงนี้ของปีก็ตรงกับช่วงอพยพขาขึ้นของนก อพยพผ่านหลายชนิดที่บินกลับขึ้นไปทำรังวางไข่ในประเทศทางเหนือ ซึ่งฤดูหนาวอันแสนทารุณกำลังจะแปรเปลี่ยนเป็นฤดูใบไม้ผลิ เราพบนกเหล่านี้ในเมืองไทยเป็นช่วงเวลาสั้นๆเฉพาะช่วงอพยพขึ้นเหนือ และอพยพลงใต้ มันต้องการเพียงที่พักระหว่างทางที่จะอาศัยเติมพลังเพื่ออ พยพต่อไปเท่านั้น จึงมีโอกาสสูงให้นักดูนกได้ลุ้นเจอพวกมันในสภาพแวด ล้อมที่ไม่ควรจะเจอ
แม้แต่ตามสวนสาธารณะใกล้บ้านก็อาจมี นกอพยพผ่านที่มีสีสันสวยงามให้ได้ตื่นเต้นกัน หลายชนิดเป็นนกหายากที่เป็นเป้าหมายของนักดูนกทั่วประเทศ นกแต้ว แล้วพันธุ์จีนที่ถูกพบที่สวนสาธารณะใกล้กรุงอย่างพุทธม ณฑลเป็นครั้งแรกของเมืองไทยเมื่อปีที่แล้วก็ถูกเจอในช่วงนี้เอง ครับ แต่นกกลุ่มที่เปรียบเสมือนสัญลักษณ์ของอพยพผ่านคงจะหนีไม่พ้นนกจับ แมลง (Flycatcher) ซึ่งหลายชนิดเป็นนกอพยพผ่านที่มีสีสันสวย งามมาก ในกลุ่มนกที่ตัวไม่ใหญ่ไปกว่านกกระจอกที่ใช้บ้านเราเป็นทาง ผ่านเหล่านี้ นกจับแมลงสีฟ้าท้องขาว (Blue-and-white Flycatcher) เป็นชนิดมีขนาดใหญ่ที่สุด
นกจับแมลงสีฟ้าท้องขาวเป็นตัวอย่าง ที่ชัดเจนของ sexual dichromatism หรือสัตว์ที่ทั้งสองเพศมีสีสันต่าง กัน ตัวผู้มีลำตัวด้านบนเป็นสีน้ำเงิน ส่วนตัวเมียเป็นสีน้ำตาลอมเทา แต่ทั้งสองเพศก็มีท้องเป็นสีขาวเหมือนกัน แบ่งได้เป็น 2 ชนิดย่อย คือชนิดย่อยหลัก cyanomelana ที่มีคอสีดำสนิท และชนิดย่อย cumatalis ที่มีคอเป็นสีน้ำเงินเข้ม สีสันโดยรวมอ่อนกว่า และด้านข้างลำตัวมีสีขาวมากกว่า สำหรับนกตัวเมียนั้น นอกจากจะมีสีสันต่างจากตัวผู้ดังที่กล่าวไปแล้ว ปีกและหางยังมีสีออกน้ำตาลแดง นกบางตัวก็อาจมีแถบสีขาวเล็กน้อยที่คอ ด้วย นกตัวผู้วัยเด็กมีลักษณะคล้ายตัวเมีย แต่มีแถบคิ้วและลายจางๆที่แก้ม มีปีก ตะโพก และหางเป็นสีน้ำเงิน
ขนาดและสีสันของนกตัวผู้นั้นทำให้มัน ไม่เหมือนใครจนสามารถจำแนกชนิดได้ง่าย นกที่ลักษณะภายนอกใกล้เคียงที่สุด เห็นจะเป็นนกจับแมลงสีคล้ำหางแถบขาวที่มีขนาดใหญ่ทัดเทียม กัน แต่เป็นนกประจำถิ่นหายากที่หายากมากในบ้านเรา โดยพบได้เฉพาะตามป่าดิบในบางแห่งของภาคตะวันตกและภาคใต้เท่านั้น แต่ตัวผู้ของนกชนิดนี้มีสีน้ำเงินที่เข้มกว่านกจับแมลงสีฟ้าท้อง ขาว มีอกเป็นสีน้ำเงินไล่ไปจนเป็นสีขาวที่ใต้ท้อง แม้นกจับแมลงสีฟ้าท้องขาวตัวเมียจะมีจุดเด่นคือท้องสีขาวตัดกับคอ สีน้ำตาล แต่ถ้าเห็นไม่ชัดก็อาจทำให้สับสนกับตัวเมียของนกจับแมลงอื่นๆ อีกหลายชนิดที่ดูเผินๆแล้วคล้ายกันพอสมควร
นกจับแมลงสีฟ้าท้องขาวเกาะกิ่งไม้โดย วางลำตัวเป็นแนวตั้ง มักเกาะกิ่งที่ค่อนข้างสูง ใช้เทคนิค sit-and-wait โดยเกาะนิ่งๆเพื่อมองหาแมลงแล้วจึงบินออกไปโฉบจับกินโดยมักจะจับ แมลงโดยการคาบปีกเหมือนกับนกจับแมลงทั่วไป นกชนิดนี้มีปากค่อนข้างสั้นและ หนาเมื่อเทียบกับนกจับแมลงชนิดอื่น มีหางที่ค่อนข้างสั้น หุ่นดูหนาและแข็งแรงกำยำสมกับเป็นนักเดินทางที่ต้องสะสมพลังงาน ไว้อพยพทางไกล
นกจับแมลงชนิดนี้ทำรังวางไข่ในประเทศ จีน ญี่ปุ่น เกาหลี และรัสเซีย อพยพลงมาในประเทศอินโดนีเซียและ ฟิลิปปินส์ในฤดูหนาว แต่บางตัวก็พลัดหลงไปไกลถึงออสเตรเลีย เป็นนกที่หาตัวเจอได้ไม่บ่อยนักในบ้านเรา ตามป่าที่ค่อนข้างโปร่ง สวนสาธารณะ ป่าบนเกาะ จนถึงระดับความสูง 1,830 เมตรจากน้ำทะเล พบได้เฉพาะตอนต้นและปลายของฤดูกาลอพยพเท่านั้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น